Zawartość kofeiny a metoda parzenia kawy
Kawa ziarnista dostępna na rynku dzieli się głównie na dwa gatunki: Arabica i Robusta. Ziarna kawy Arabica są delikatne w smaku i bardzo aromatyczne. Zawierają jednak mniej kofeiny – zwykle od 0,8% do 1,5% suchej masy. Z kolei ziarna kawy Robusta w smaku są bardziej gorzkie niż Arabica. Mają jednak zdecydowanie więcej kofeiny, ponieważ jej zawartość wynosi od 1,7% do 3,5%.
Ilość kofeiny w kawie może zależeć od m.in. metody parzenia. Wśród najpopularniejszych sposobów mamy przyrządzanie kawy w ekspresie ciśnieniowym, gdzie przez zmieloną kawę pod ciśnieniem przepływa gorąca woda. Zaparzone w ten sposób np. espresso ma ok. 63 mg kofeiny w jednym 30 ml shocie. Kolejna metoda to French press, czyli prasa francuska. Kawę parzy się przez kilka minut, aby wydobyć z niej większą ilość kofeiny. Kubek kawy z prasy francuskiej to ok. 80-100 mg kofeiny na 240 ml przyrządzonego napoju.
Popularnym sposobem przygotowywania kawy jest też metoda przelewowa, czyli drip. Aby przygotować napój, woda przelewana jest przez zmieloną w filtrze kawę. Kubek kawy 250 ml kawy przelewowej zawiera od 100 do 200 mg kofeiny, w zależności od wykorzystanego rodzaju kawy. Jeszcze jedna metoda to po prostu zagrzanie wody i zalanie nią kawy rozpuszczalnej. Taki rodzaj zawiera mniej kofeiny niż kawa ziarnista, ponieważ od 30 do 90 mg na jedną porcję.
Kawa ziarnista – co wpływa na zawartość kofeiny?
Na zawartość kofeiny wpływa przede wszystkim rodzaj ziaren, takich jak Arabica i Robusta. Na ilość kofeiny wpływa też stopień palenia. Kawa ciemno palona ma mniej kofeiny niż jasno palona kawa ziarnista. Różnice te nie są kolosalne, ale jednak istnieją. Proces palenia kawy zmienia strukturę chemiczną ziaren, co wpływa na zawartość kofeiny. Poza tym o ilości kofeiny decyduje też stopień zmielenia. Drobniejsze mielenie np. w młynku do kawy pozwala na większy kontakt wody z kawą, a to zwiększa ekstrakcję kofeiny.
Do wyższej zawartości kofeiny w kawie prowadzi dłuższy czas jej parzenia. Pozwala bowiem na wydobycie większej ilości substancji z ziaren kawy. Skuteczność ekstrakcji kofeiny zwiększa też wyższa temperatura wody. Poza tym liczą się proporcje samej kawy i wody. Większa ilość kawy na jednostkę wody oznacza więcej kofeiny w gotowym już napoju.
Co jeszcze trzeba wiedzieć o kofeinie w kawie?
Przeciętna porcja kawy to trochę mniej niż kubek, a dokładnie 240 ml. Jeśli przygotujesz taką porcję kawy metodą przelewową, będzie zawierać ok. 95 mg kofeiny. Wartości te mogą się jednak zmieniać w zależności od czynników, które opisaliśmy wyżej i wynosić od 70 do nawet 140 mg kofeiny. Wiele zależy od wypijanej porcji. Jeśli pijesz shota espresso, zwykle zawiera ok. 63 mg na 30 ml, jednak kawę pije się w mniejszej ilości. Większą ilość kofeiny może mieć kawa ziarnista z prasy francuskiej lub przyrządzana metodą cold brew, a więc parzona na zimno. W przypadku tej drugiej czas ekstrakcji trwać może całą dobę. W związku z tym porcja 240 ml może mieć nawet 200 mg kofeiny.
Warto podkreślić, że kofeina ma zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla zdrowia – tu również często decyduje ilość spożytej kawy. W odpowiedniej dawce może poprawiać koncentrację, ale też zwiększać wydajność fizyczną i działać przeciwbólowo. Nadmierne spożycie kofeiny prowadzić może do nerwowości, przyspieszonego ataku serca, a nawet bezsenności. Dla większości dorosłych bezpieczna dawka kofeiny wynosi do 400 mg dziennie. Spożycie kofeiny powinny ograniczyć kobiety w ciąży, osoby z problemami sercowymi oraz innymi schorzeniami.
Kawa ziarnista jest smacznym i pożytecznym napojem, jeśli będziemy ją odpowiednio dawkować. Znajomość jej właściwości i umiejętność dopasowania proporcji do swoich potrzeb oraz stylu życia pozwoli wykrzesać z napoju to, co najlepsze.