Jej najbardziej rozpowszechnioną postacią jej skolioza idiopatyczna, czyli zniekształcenie kręgosłupa oraz tułowia o nieznanej przyczynie. Choć nie ma jednej w pełni skutecznej metody zapobiegania skoliozie u dzieci, to jednak przestrzeganie niektórych zasad pozwala znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania.
Z tekstu dowiesz się:
- jak objawia się skolioza i jak można ją leczyć,
- czy skoliozie można zapobiegać.
Skolioza to wada postawy, która polega na skrzywieniu kręgosłupa w bok o co najmniej 10°. W zależności od tego, w jakim kierunku wykrzywi się łuk kręgosłupa, wyróżnia się skoliozę lewostronną (lewowypukłą) oraz skoliozę prawostronną (prawowypukłą). Jeżeli istnieje tylko jeden łuk skrzywienia, mamy do czynienia ze skoliozą jednowypukłą, a jeśli dwa łuki lub więcej – diagnozuje się skoliozę wielowypukłą.
Inna klasyfikacja wyodrębnia skoliozę wrodzoną oraz idiopatyczną. Pierwsza z nich to wada postawy rozwijająca się jeszcze w okresie płodowym, na skutek różnego rodzaju nieprawidłowości w kształtowaniu się kręgosłupa. Skolioza idiopatyczna (nabyta) rozwija się najczęściej u dzieci, w różnym wieku. Przyczyny tej wady nie zostały jednoznacznie ustalone – przypuszcza się, że na jej występowanie mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.
Można wyróżnić także skoliozę wczesnodziecięcą (u dzieci do 3. roku życia), dziecięcą (od 4. roku życia) oraz młodzieńczą (u nastolatków).
Skolioza – objawy i leczenie
Zarówno skolioza prawostronna, jak i skolioza lewostronna, wrodzone oraz nabyte, objawiają się skrzywieniem kręgosłupa o co najmniej 10° do boku. Stopień skrzywienia można obliczyć na podstawie zdjęcia RTG. Istnieje jednak grupa objawów, które sygnalizują rozwój tej wady postawy i powinny skłonić do wizyty u ortopedy. Zalicza się do nich:
- odstające od płaszczyzny pleców łopatki,
- widoczny garb z jednej strony pleców,
- wcięcie w talii wyraźniejsze z jednej strony niż z drugiej,
- widoczna różnica w długości kończyn dolnych,
- różnica w objętości pośladków (jeden wypukły, drugi płaski).
Doświadczony ortopeda jest w stanie rozpoznać skoliozę już na podstawie badania wzrokowego, choć oczywiście dla potwierdzenia diagnozy może zlecić RTG kręgosłupa. Leczenie tej wady postawy – w zależności od stopnia zaawansowania – może mieć charakter zachowawczy lub operacyjny. Leczenie zachowawcze to przede wszystkim odpowiednio dobrana rehabilitacja dzieci, mająca na celu korektę istniejącej skoliozy oraz ochronę przed pogłębieniem schorzenia i koniecznością wykonania operacji. Jeśli jednak rehabilitacja dzieci nie przynosi oczekiwanych rezultatów, skrzywienie kręgosłupa jest bardzo silne, towarzyszą mu ból i powikłania wielonarządowe oraz neurologiczne – konieczne jest przeprowadzenie operacji.
Skolioza – czy można jej zapobiegać?
Jak już wspomniano, skolioza najprawdopodobniej jest wywoływana zarówno przez czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. O ile czynników genetycznych nie można modyfikować, o tyle da się wyeliminować pewne nawyki i działania, które zwiększają ryzyko występowania tej wady postawy:
- Ryzyko występowania skoliozy zwiększa zbyt szybka pionizacja dziecka, gdy układ ruchu nie jest na to gotowy – warto pamiętać, że maluch sam podejmie próby chodzenia, gdy przyjdzie na to czas. Nie ma co przyspieszać tego procesu!
- Jednym z czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju skoliozy, jest układanie niemowlęcia cały czas na jednym boku – należy to robić naprzemiennie.
- Skrzywienie kręgosłupa w prawo lub lewo może być efektem bardzo częstego trzymania dziecka za jedną rękę. Gdy maluch uczy się chodzić, należy podtrzymywać go za obie rączki, a najlepiej – pod pachami.
- Skolioza – jak każda inna wada postawy – w dużej mierze jest efektem niedostatecznej ilości ruchu. Dziecko od najmłodszych lat powinno dużo się ruszać: jeździć na rowerze, biegać, bawić się i ćwiczyć na lekcjach wychowania fizycznego. Należy ograniczać czas spędzany przed telewizorem, komputerem czy tabletem.
- Przypuszcza się, że skolioza może być powiązana z niedoborami witaminy D. Warto więc pamiętać, by maluch – oczywiście z umiarem i z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa – regularnie przebywał na słońcu (pod jego wpływem w organizmie dochodzi do syntezy witaminy D), jadł ryby (są one źródłem witaminy D) i po konsultacji z pediatrą przyjmował witaminę D w formie suplementów diety.
Warto wiedzieć, że skolioza może się rozwinąć również jako powikłanie zaniedbanych, nieleczonych urazów i chorób układu ruchu u dzieci. Wszystkie niepokojące objawy warto więc konsultować z lekarzem – odpowiednia terapia oraz rehabilitacja dzieci mogą je uchronić przed naprawdę poważnymi konsekwencjami w przyszłości!
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/rehabilitacja/77500,skoliozy
http://www.neurocentrum.pl/dcten/wp-content/uploads/gałuszka_r4p1.pdf
http://www.ortopedia.ump.edu.pl/images/L4/lekarski%20IV%20rok%20SKOLIOZY%20cz.2..pdf
http://www.ortopeda.biz.pl/leksykon/skolioza_wrodzona.pdf